Voorzitter, voor ons ligt de programmabegroting 2018-2021.
Onze eerste reactie op deze begroting was, zo mag u weten, positief, positief kritisch. Er staan voorstellen in waar PrO zich goed in kan vinden. De plannen van het college rond VANG, de inzet op de regionale samenwerking en de gemeentelijke steun voor de herinrichting van sportpark de Voscuyl hebben onze instemming. Ook de anticipatie op het wegvallen van de precario-inkomsten krijgt de aandacht die het verdient. En er wordt terecht zorg uitgesproken over de kostenontwikkeling bij de jeugdzorg.
Maar waar het college zichzelf lof toezwaait over behaalde successen, zien wij vooral gemiste kansen en niet uitgevoerde voornemens als het gaat om open bestuur en sociaal beleid, en maken wij ons grote zorgen over de financiële degelijkheid.
Ik begin met het laatste, de financiële degelijkheid.
Natuurlijk voorzitter, kraakten wij in de begrotingskrant ook wat kritische noten. Uitgedaagd door de opmerkingen van het college over de geweldige successen van de afgelopen periode spraken wij over de voorliggende begroting als slotakkoord van dit collegeprogramma waarin wat ons betreft veel meer aandacht moet worden besteed aan duurzaamheid, open en transparant bestuur en aan die inwoners van Oegstgeest die de steun van de gemeente het hardst nodig hebben. Dit geldt des te meer voor de kinderen van deze inwoners. Middelen die voor steun aan kinderen in armoede door het rijk beschikbaar zijn gesteld moeten ook voor dat doel worden gebruikt en niet op slinkse wijze voor iets anders worden ingezet (amendement). PrO staat namelijk voor open, duurzaam en sociaal beleid. Ook gaven wij aan ons vooral zorgen te maken over financiële risico’s die niet in de begroting werden genoemd.
Financiële degelijkheid?
Als het gaat om niet alleen sociaal maar zelfs om doodgewoon degelijk financieel beleid, gaan bij ons alle alarmen af nu blijkt dat dit college de extra rijksmiddelen, ruim €60.000 per jaar, vanaf 1 januari 2017 beschikbaar gesteld voor onze allerkwetstbaarste inwoners, nl. de kinderen die opgroeien in armoede, stilzwijgend heeft gebruikt voor andere doelen.
Het wordt nog erger: Twee dagen geleden werden wij onaangenaam verrast met nieuwe cijfers over het tekort op de jeugdzorg. Een nieuw gat dat de komende jaren oploopt van 331.000 naar tenminste 1.1 mln op jaarbasis. Let wel, voor de raad was dit een verrassing, voor het college niet. Toen de begroting werd opgesteld bleek het tekort al bekend te zijn, weliswaar niet precies, maar globaal genoeg om te weten dat het om veel meer ging dan de schamele €50.000 die nu in zwart onder de streep staat.
Dit soort verrassingen maakt een afgewogen oordeel door Progressief Oegstgeest over de huidige begroting buitengewoon lastig. In plaats van een overschot van 50.000,- zitten we nu met een flink tekort!
We moeten dan ook helaas constateren dat deze begroting niet veel meer kan zijn dan een eerste concept begroting van, laten we dat dan ook maar meteen noemen, een wethouder van financiën die van het ene op het andere moment is opgestapt.
Een wethouder die vlak daarvoor, namens het college en gesteund door de coalitie van VVD-CDA–HvO, nogal nadrukkelijk had opgemerkt dat we op het punt van de financiën vrijwel uit de problemen zijn- terwijl hij wist van de problemen! . Een wethouder die miscchien wel daarom tegelijkertijd toch weer had voorgesteld om onze raadsbreed gesteunde motie om te gaan werken aan de de schuldreductie maar snel weer op te pakken.
Geen burger in Oegstgeest die dit nog begrijpt. Wij vinden dat naar de burgers het eerlijke verhaal verteld moet worden. Financieel zit Oegstgeest nog steeds in zwaar weer. Dit college heeft daar zelf niets aan veranderd. Uitsluitend dankzij het gunstige economische tij en de daardoor aantrekkende woningmarkt daalt onze lange termijnschuld. De ontwikkeling van NRG kreeg vleugels net als het project Kasteeltorens in Poelgeest. Maar redding is dat niet, de winst is slechts naar voren gehaald. Na deze projecten is het afgelopen met de mogelijkheden voor Oegstgeest om met nieuwbouwprojecten geld te verdienen. Vanaf 2021 zit er nauwelijks meer beweging in de omvang van de lange termijnschuld. PrO is van mening dat we daar met elkaar een indringend maar constructief gesprek over moeten voeren. Wij zijn altijd bereid daaraan mee te werken maar wel in alle openheid en transparantie waarbij niet alleen de uitgaven maar zeker ook de mogelijke inkomsten worden meegenomen.
Successen?
Dan de gemiste kansen en niet uitgevoerde voornemens als het gaat om sociaal beleid en open bestuur:
In de tekst bij de begroting lezen we dat een zeer groot deel van het coalitieprogramma is gerealiseerd, en dat een groot deel van de plannen is waargemaakt.
Voorzitter, de waarheid is dat vooral verenigingen en kansarmen hebben de afgelopen jaren moeten inleveren voor het beleid van dit college. Dat beleid bestond in de kern uit het laag houden van OZB (overigens met wisselend succes), vertragen en traineren van alles wat duurzaamheid had kunnen bevorderen en rechtse hobby’s zoals dorpsmarketing.
Als het gaat om goed bestuur, dwz in het algemeen belang, dan moet het ons van het hart, dat het erop lijkt dat de coalitie al enige tijd is uitgeregeerd. Ondanks alle mooie woorden bleek het model dat onder dit coalitieakkoord lag en waarbij er volgens ons tamelijk visieloos een college werd gevormd met voor elke partij een appel in het mandje dat dat model niet bleek te werken voor nieuw beleid. In plaats van transparantie- het stopwoord van het coalitieakkoord- zagen we achterkamertjespolitiek en onderling getouwtrek, in plaats van aanpakken zagen we gebrek aan realiteitszin en machtspolitieke spelletjes.
Dit kwam scherp tot uitdrukking bij belangrijke discussies zoals rond de regio, bij VANG en wellicht ook bij de sport.- Ja, voorzitter, waar blijft toch die al drie jaar lang beloofde sportnota? – Op al deze onderwerpen zagen we coalitiepartijen recht tegenover het college staan of hielden de partijen elkaar krampachtig in de houdgreep. Dat resulteerde in de dictatuur van 10-9 bij de stemming in de raad, voorafgegaan door achterkamertjespolitiek. Niks zagen we van de door de coalitie gepredikte transparantie. CDA en VVD hielden zich in de raad overwegend stil en HvO sloot zich altijd bij de voorgaande sprekers van de coalitie aan. Eigen inbreng was ook niet nodig, de besluiten waren onderling toch al genomen.
Gebrek aan realiteitszin bleek in de discussie over regionale samenwerking. Obstructie en politiek met een kleine p leidden tot het voor schut zetten van het college en Oegstgeest in de regio.
Niet alleen wij, ook burgers van Oegstgeest zijn kritisch ten opzichte van het lokale bestuur. In de afgelopen periode is de gemeente partij geweest in niet minder dan 75 beroepsprocedures. Geen gering aantal en volgens PrO een indicatie van het geringe vertrouwen van burgers in de gemeente. Hier zijn bovendien ook nog hoge kosten mee gemoeid. Dat wij geen helderheid krijgen over de resultaten van deze zaken is veelzeggend.
Voorzitter, dit college zal herinnerd worden als een club die vele rechtszaken verloor, transparantie predikte maar verstikkende geslotenheid bood en grossierde in mislukte projecten (participatietrajecten rond klinkenbergerplas, ecologisch groenbeheer, het datalek). Bovendien werden moeilijke dossiers opgelost met nieuwe problemen (bouwweg Poelgeest met een uitbreiding jachthaven, bebouwing ASC terrein).
Het lijkt erop dat zelfs wethouders niet meer weten hoe snel ze het college moeten ontvluchten. Of speelden daarbij toch vooral persoonlijke of carriere-belangen een rol? Maar als je zo’n geweldige track-record kunt presenteren als bestuurder dan heb je na afloop van je termijn de banen toch voor het uitkiezen? Al met al een tamelijk morsig beeld dat oprijst.
Wat biedt PrO?
Voorzitter, wat zet PrO hier tegenover? Allereerst willen wij niet alleen langs de zijlijn staan. Wij zijn bereid verantwoordelijkheid te nemen.
Dat zijn geen loze kreten. We hebben dat laten zien ten tijde van de burgemeestersbenoeming en bij ons aanbod om gezamenlijk aan de aanpak van onze lange termijnschuld te werken. En recentelijk nog bij ons initiatief om gezamenlijk uit de impasse rond de regionale samenwerking te komen. Het resultaat mag er wezen en biedt voor ons een goede basis om op verder te gaan.
Verder gaan op een reële en duurzame basis. Dat heeft het dorp dringend nodig. Daarbij hebben we uiteraard wel een aantal uitgangspunten.
Voor PrO geldt naast de financiële degelijkheid waarbij niet alleen de uitgaven maar zeker ook de mogelijke inkomsten worden meegenomen,
dat wij staan voor:
- een open en transparant bestuur, open naar de regio en open naar onze inwoners. Een bestuur dat actief samenwerkt met wie dat kunnen en willen en dat zich bovendien rekenschap geven van de belangen van hen die daar niet toe in staat zijn. Een open bestuur met een eerlijk verhaal over hoe de gemeente ervoor staat, welke risico’s er zijn, zonder gesmoezel en zonder “window-dressing”’.
- Duurzaamheid. Wij vinden dat wij allen op verantwoorde wijze moeten omgaan met de leefomgeving, met energie, grondstoffen, economie en gezondheid. Wij moeten ook bijdragen aan de energietransitie en de klimaatdoelstellingen. Dat zijn we aan onze kinderen verplicht. Gelukkig zijn er al veel bewoners klaar om daaraan bij te dragen. Het wordt tijd dat dit college ophoudt die inwoners te frustreren.
- Een sociale en solidaire samenleving. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor handhaving en versterking van de voorzieningen voor burgers. De gemeente houdt zich, wat ons betreft, aan haar zorgplicht voor alle inwoners, degenen met een beperking en jeugdigen voorop. Voorzieningen en de verenigingen voor sport, cultuur en de groene ruimte zijn de parels van Oegstgeest en moeten worden gekoesterd.
Dit zien alles zien we graag terug in het beleid en de begroting.
(NB de schuingedrukte stukken zijn omwille van de tijd niet uitgesproken tijdens de algemene beschouwingen in de gemeenteraad)